Praca z dzieckiem z ADHD stanowi spore wyzwanie. Jest nie tylko pracochłonna, ale również wymagająca wykorzystania wielu różnych zasobów takich jak uwaga, cierpliwość czy wyrozumiałość. Początkowe nawiązanie kontaktu może okazać się trudne, z tego powodu bardzo istotne jest zadbanie o odpowiednie warunki. Każde dziecko z ADHD jest inne, dlatego ważne jest indywidualne podejście do pracy z każdym z nich.
Regularność, rutyna repetycja
W pracy z dzieckiem z ADHD mówi się o tzw. zasadzie 3R, na którą składa się regularność, rutyna i repetycja. Pierwsza kwestia polega na działaniu w określonym rytmie. W pracy z dzieckiem z ADHD ważne jest spokojne i konsekwentne egzekwowanie ustalonych wcześniej reguł. Unikając gwałtownych i nieoczekiwanych zmian zapewniamy dziecku bezpieczną przestrzeń, co jest bardzo istotną kwestią.
Pracując z dzieckiem z nadpobudliwością, powinniśmy zwrócić uwagę na przestrzeń wolną od dystraktorów i nadmiaru bodźców. Rutyna to wykonywanie określonych czynności o tych samych porach dnia. Wprowadzamy do pracy powtarzalność — zadania są przeprowadzane zawsze w tej samej kolejności i w znanym dziecku schemacie.
Ostatni składnik, czyli repetycja ma za zadanie utrwalić dane zachowanie. Polega na stosowaniu nieustających powtórek i wielokrotnym powtarzaniu nawet najprostszych poleceń — z upewnieniem się, że dziecko zrozumiało to, o co prosimy. Repetycja wymaga od opiekunów dużej cierpliwości i wytrwałości.
Emocjonalne potrzeby dziecka
Dbałość o emocjonalne potrzeby dziecka jest równie istotna, jak praca nad strukturą i organizacją codziennego życia. Wspierając dziecko zarówno w aspektach praktycznych, jak i emocjonalnych, można jeszcze efektywniej pomagać mu w radzeniu sobie z nadpobudliwością. Co więcej, dzięki temu będzie ono rozwijało umiejętności potrzebne do stawiania i osiągania swoich celów. Wspólna praca oparta na zasadach 3R i wsparciu emocjonalnym, może przynieść naprawdę pozytywne rezultaty.
Zrozumienie emocji
W pracy z dzieckiem z ADHD kluczowym aspektem jest zrozumienie i akceptacja jego emocji. Nadpobudliwe dzieci mogą doświadczać frustracji, złości, a niekiedy i poczucia bezradności w obliczu trudności, jakie napotykają na swojej drodze. Bardzo istotne jest, żebyśmy jako opiekunowie, terapeuci czy nauczyciele, potrafili słuchać i rozumieć te emocje. Dziecko musi wiedzieć, że może podzielić się z nami swoimi uczuciami, nawet jeśli są one trudne.
Wyrażanie współczucia i wsparcia emocjonalnego może być kluczową kwestią w budowaniu więzi z dzieckiem i pomaganiu mu radzić sobie z rozmaitymi wyzwaniami. Trzeba pamiętać o tym, że dzieci z ADHD często potrzebują dodatkowej dawki pozytywnego wsparcia, żeby utrzymać motywację i pewność siebie w trudnych momentach. Z tego powodu tak istotne jest, żebyśmy byli dostępni i gotowi do rozmowy, słuchania i udzielania wsparcia zawsze wtedy, kiedy dziecko tego potrzebuje.
Cel i nagroda
Praca nad regularnością, repetycją i rutyną może być długotrwała i wymagająca. Z tego powodu istotne jest to, żeby ustanowić cele i nagrody. Te pierwsze powinny być realistyczne i dostosowane do indywidualnych możliwości dziecka. Cele pomagają mu zrozumieć, z jakiego powodu warto trzymać się zasady 3R.
Nagrody stanowią natomiast dodatkowy bodziec do motywacji. W ich przypadku warto postawić na małe upominki, chwile zabawy czy specjalne przywileje. Nagrody powinny być zgodne z wysiłkiem i postępem dziecka. Co istotne, ich udzielanie musi być uczciwe i przewidywalne. Pociecha widząca to, że jej trud jest doceniany i prowadzi do pozytywnych rezultatów, będzie skłonniejsza do pracy nad regularnością, rutyną oraz repetycją.
Sposoby pracy z dzieckiem z ADHD
Sposobów pracy z dzieckiem z ADHD jest wiele. Niezależnie od tego, jaką metodę przyjmiemy, należy pamiętać o indywidualnym podejściu do każdego z naszych podopiecznych. Mówiąc o formach pracy z dzieckiem z nadpobudliwością, warto wyodrębnić trzy główne grupy:
- korekta — podejście polegające na poprawianiu zachowań dziecka w trakcie ich występowania. W praktyce oznacza to, że w odpowiedzi na nieodpowiednie reakcje, terapeuta bądź opiekun pokazuje dziecku, jak powinno zachować się w konkretnej sytuacji. Korekta to skuteczne narzędzie zarządzania zachowaniem w konkretnym momencie. Trzeba jednak pamiętać, że może ona prowadzić do wzrostu trudnych emocji, jak też do stygmatyzacji. Z tego powodu nie zawsze jest odpowiednią długotrwałą strategią.
- terapia — to szeroka kategoria metod interwencyjnych, w ramach której znajduje się bardzo dużo rozmaitych podejść. Bez względu na wybraną metodę, podstawowym celem terapii jest praca nad obszarami takimi jak uwaga, impulsywność, nadruchliwość, relacje z rówieśnikami, zachowanie i samoocena. Przykłady terapii stosowanych w pracy z dziećmi z ADHD obejmują muzykoterapię czy terapię umiejętności społecznych (TUS). Metody te to narzędzia i umiejętności pomagające dziecku w radzeniu sobie z wyzwaniami związanymi z nadpobudliwością.
- akomodacja — podejście oparte na wprowadzaniu zmian organizacyjnych w otoczeniu dziecka. Obejmuje ono stworzenie specjalnych warunków do nauki bądź zabawy, które ułatwiają dziecku skoncentrowanie uwagi. Kluczowym aspektem akomodacji jest też zarządzanie czasem — polega na ustalaniu jasnych ram czasowych wykonywania zadań. Bardzo ważnym elementem akomodacji jest urozmaicanie zadań w celu wzbudzenia zainteresowania dziecka.
Podsumowanie
Jeżeli jesteś na początku swojej pracy z dziećmi z ADHD, omawiane zasady pracy oparte na regularności, repetycji i rutynie stanowią solidną podstawę. Pomogą Ci w zrozumieniu potrzeb dzieci i zapewnieniu im struktury oraz wsparcia. Nie jest to jednak początek: żeby rozwijać się jako profesjonalista i skutecznie wspierać dzieci z ADHD, warto skorzystać z naszych webinarów oraz platform edukacyjnych. Znajdziesz tam dodatkowe wskazówki, narzędzia i techniki, które pozwolą Ci doskonalić swoje umiejętności i dostosowywać podejścia do indywidualnych potrzeb każdego dziecka z ADHD. Wiedza i doświadczenie zdobywane na takich szkoleniach stanowią cenny wkład w Twoją profesjonalną ewolucję jako opiekuna, terapeuty bądź nauczyciela pracującego z dziećmi z nadpobudliwością.
