Niegrzeczne czy nadpobudliwe – porozmawiajmy o ADHD

Współczesna medycyna i psychologia dostarcza nam coraz obszerniejszej wiedzy na temat różnorodnych zaburzeń zdrowotnych i psychicznych. Wlicza się w to ADHD, czyli zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. Wielu ludzi wciąż nie rozumie do końca istoty tego zaburzenia, co prowadzi do rozmaitych mitów i błędnych przekonań. Z tego powodu warto zgłębić temat, aby zrozumieć, czym naprawdę jest ADHD u dzieci i jakie są najważniejsze kwestie związane z tą przypadłością.  

dziecko z ADHD

Czym jest ADHD?  

ADHD oznacza zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi. U dzieci, jak i osób dorosłych charakteryzuje się złożoną dynamiką procesów nerwowych. Charakterystyczny dla tego zaburzenia jest brak równowagi między procesami pobudzenia  obejmującymi zwiększoną aktywność mózgu i reakcję na bodźce zewnętrzne, a procesami hamowania, które kontrolują impulsywność i zdolność do skupienia uwagi. W przypadku dzieci, jak i ogólnie osób z ADHD te procesy nerwowe nie funkcjonują w sposób harmonijny — prowadzi to do nadmiernego pobudzenia, trudności w kontrolowaniu impulsów i problemów z utrzymaniem uwagi na dłuższy czas.  

Trzy główne grupy objawów ADHD 

Mówiąc o istocie ADHD, można wyróżnić trzy obszary. Pierwszym z nich jest nadruchliwość, która cechuje się niepohamowaną aktywnością ruchową i trudnością w pozostawaniu w miejscu — to kluczowy z elementów tego zaburzenia. Dzieci z ADHD odczuwają potrzebę bycia w ciągłym ruchu, są nadmiernie gadatliwie i nie potrafią dostosowywać zachowania do okoliczności.  

Kolejnym obszarem są zaburzenia koncentracji uwagi. Mowa tutaj o deficytach związanych z selektywnością i trudnościami w utrzymaniu skupienia na konkretnej rzeczy. W praktyce dziecko nie potrafi skupić się przez dłuższy czas na jednej czynności; łatwo się rozprasza i ma problemy z finalizowaniem zadań. Objawy ADHD u dzieci obejmują głównie zaburzenia uwagi i koncentracji, ale nie tylko.  

Kolejnym obszarem ADHD jest nadmierna impulsywność, która oscyluje wokół problemów z kontrolą poznawczą. Dzieci w tym przypadku cechują się szybkimi reakcjami i zachowaniami ryzykownymi. Do tego dolicza się też nieprzemyślane decyzje. Co więcej, wśród osób z ADHD występują zaburzenia w sferze emocjonalno-społecznej. Przejawiają się m.in. nadwrażliwością i labilnością emocjonalną, (łatwe przechodzenie do skrajnych stanów emocjonalnych) niską samooceną oraz problemami w podtrzymywaniu relacji. Niekiedy stanowią one wynik niewłaściwego postępowania wobec dzieci z ADHD.  

dziecko z ADHD

W co nie wierzyć? Rozprawmy się z mitami o ADHD 

Rozwój wiedzy medycznej i psychologicznej pozwala nam lepiej zrozumieć rozmaite aspekty zdrowia psychicznego. Wokół tematyki ADHD powstało wiele mitów, które niekiedy mogą skutkować mylnym postrzeganiem osoby z ADHD, a co więcej mogą stać się przyczyną stygmatyzacji i nierównego traktowania. Ponadto wierząc w przesłanki związane z zaburzeniem, możemy je bardzo łatwo zbagatelizować. Wiąże się z tym późna diagnoza i opracowanie planu leczenia.  

Najbardziej znane mity dotyczące ADHD:  

  • ADHD dotyczy tylko chłopców — to błędne założenie, które może prowadzić do pomijania objawów u dziewcząt i utrudniać ich właściwą diagnostykę 
  • przyczyną ADHD jest złe wychowanie — ADHD ma podłoże genetyczne i neurobiologiczne, a nie wynika z błędów w wychowaniu 
  • dzieci z ADHD nie mają przyjaciół — to mit, który może wpłynąć na izolację i utrudnienia w relacjach społecznych. W praktyce jest tak, że dzieci z ADHD często rozwijają zdrowe i satysfakcjonujące relacje 
  • dziecko jest po prostu niegrzeczne — to spore uproszczenie, które nie oddaje złożoności tego zaburzenia. Dzieci z ADHD potrzebują wsparcia, zrozumienia i właściwej terapii.  

To tylko niektóre z twierdzeń krążących wokół tematyki ADHD, które powtarzane wielokrotnie stają się dla laików wiarygodne. Bardzo ważne, jak w przypadku wszelkich form stereotypów, jest ich przełamywanie.  

Prawdziwa diagnoza – pierwszy krok 

W przypadku, kiedy zaczniemy podejrzewać u dziecka ADHD, konieczna jest rozmowa z rodzicami i konsultacja ze specjalistami. Właściwie postawiona diagnoza jest kluczowa dla opracowania skutecznego planu terapeutycznego. Bardzo istotne jest zrozumienie, że objawy ADHD u dzieci nie wynikają ze złośliwości, lecz są efektem neurobiologicznego zakłócenia. Nadpobudliwość psychoruchowa z deficytami uwagi to realne wyzwanie, które wymaga naszego zrozumienia i zdolności dostosowania się do potrzeb każdej pociechy.  

Tematyka ADHD jest niezwykle obszerna i nie sposób poruszyć wszystkich zagadnień naraz. Zachęcamy do obserwowania nas na Facebook ’u i regularnego odwiedzania naszego bloga. Oferujemy też bardzo przydatny kurs: Dziecko z ADHD – jak wspierać i rozumieć?. Znajdziecie w nim wiele przydatnych informacji oraz materiałów szkoleniowych.