Jak pracować nad normami społecznymi?

Dziecko w grupie – co warto wiedzieć?

Rozwój społeczny dziecka rozpoczyna się od początku jego życia. Pierwszą grupę odniesienia stanowi rodzina i najbliższe otoczenie, które umożliwiają na ukształtowanie się pierwszych relacji. Z punktu widzenia rozwoju społecznego kluczowe dla kształtowania się zachowań zgodnych z normami społecznymi jest wejście dziecka w grupę rówieśniczą. W kontaktach z innymi dziećmi, nasz podopieczny uczy się uwzględniać inny niż swój punkt widzenia. Poznaje zasady i normy obowiązujące w danej grupie i z czasem dostrzega zasadność ich przestrzegania. Okres przedszkolny owocuje w nabywanie nowych umiejętności, które umożliwiają wspólną zabawę. Niekiedy, aby dołączyć do wspólnej zabawy przedszkolak musi podzielić się klockami z innymi dziećmi, tym samym wychodzi poniekąd z własnej strefy komfortu na rzecz dostosowania się do grupy. Im starsze dziecko, tym więcej norm, co do których jest oczekiwanie przestrzegania. Nie należy jednak rozumieć tych przyjętych społecznie reguł jako przykrego obowiązku. Bycie częścią grupy jest stanowi źródło zaspokojenia wielu podstawowych potrzeb, tj. przynależności, bezpieczeństwa, szacunku i uznania. Przynależność grupowa umożliwia nawiązywanie relacji emocjonalnych i odkrywanie własnej tożsamości w atmosferze akceptacji i zrozumienia.

Najskuteczniejsze sposoby pracy nad normami społecznymi

Jedną z form pracy nad normami społecznymi może być Trening Umiejętności Społecznych. Umiejętności społeczne pomagają w nawiązywaniu i podtrzymywaniu relacji, a te z kolei umożliwiają funkcjonowanie w codziennym życiu. Znacznie łatwiej będzie przestrzegać norm dziecku, które dobrze funkcjonuje w grupie rówieśniczej i utożsamia się z jej członkami. Innym sposobem na naukę norm może być sporządzenie kontraktu. Wspólnie z dziećmi opracowujemy zasady, które wszyscy zgadzają się respektować. Pomysły możesz zapisać na dużej kartce wraz z podpisami ich twórców i powiesić na ścianie w klasie w szkole czy przedszkolu. Ważne, aby reguły były ustalana w porozumieniu ze wszystkimi członkami grupy. W przypadku, kiedy ktoś nie zgodzi się na zaproponowaną zasadę warto zapytać, co w tym punkcie sprawia, że dana osoba nie zgadza się z umieszczeniem jej na wspólnej liście. Jedną z ważniejszych kwestii w kontekście pracy nad normami społecznymi wydaje się być konsekwencja w egzekwowaniu obowiązujących zasad. Dziecko potrzebuje stabilnej atmosfery, którą rozumie. Normy powinny zawsze zostać wytłumaczone, a w przypadku ich nieprzestrzegania warto wytłumaczyć dziecku, dlaczego dane zachowanie jest nieodpowiednie. Bardzo często to, że dziecko nie stosuje się do normy wynika z tego, że jej nie rozumie. Prostym sposobem nauki norm w grupie rówieśniczej może być odgrywanie scenek. Dzieci z podziałem na rolę prezentują przed klasą daną sytuację, a następnie grupa omawia czy przedstawione zachowania są zgodne z obowiązującymi społecznie normami. Można też celowo wybrać sytuacje, w których zasady są nieprzestrzegane i tym samym zachęcić uczniów do przekształcenia sytuacji tak, aby zachowanie było zgodne z przyjętymi normami.

Normy społeczne na co dzień, czyli praca z dzieckiem w domu

Praca nad normami społecznymi zaczyna się w domu. Od najmłodszych lat dzieci obserwują zachowania dorosłych i przyswajają pewne wzorce. To w domu nawiązują się pierwsze relacje i kształtuje przynależność grupowa – do rodziny jako grupy odniesienia. W związku z tym niezwykle ważne jest, aby od początku tłumaczyć dziecku obowiązujące w danej społeczności zasady i pokazywać prawidłowe wzorce zachowania. Normy społeczne stanowią ogromną część naszej codzienności. Ich zrozumienie i respektowanie umożliwia bycie częścią danej społeczności i wprowadza nas w świat relacji. Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej o przyczynach nieprzestrzegania norm oraz poznać jeszcze więcej sposobów na pracę nad normami zajrzyjcie na przygotowane przez nas webinarium. Źródła:

Pakosz-Szydłowska, E. Rola grupy rówieśniczej w rozwoju dziecka.Dostęp: 15.08.2021r. Dostępny winternecie: (https://www.psycholog-gliwice.net.pl/images/strefa-rodzica/rola-grupy-rowiesniczej-w-rozwoju-dziecka.pdf)
Stec, J. Normy społeczne i postawy w szkole – nasz pomysł na ich kształtowanie. Dostęp: 15.08.2021r. Dostępny winternecie: (https://www.npseo.pl/data/various/files/stec.pdf).

Tematyka

METODY PRACY

PORADY DLA SPECJALISTÓW

ROZWÓJ DZIECKA

INNE

Nasze zasoby

UDOSTĘPNIJ ARTYKUŁ: