Co to jest Trening Umiejętności Społecznych? 4 proste ćwiczenia dla dzieci i młodzieży.

Socjalizacja nie zawsze idzie gładko i właśnie dlatego wsparcie pedagoga czy psychologa to bardzo istotna kwestia w wychowaniu dzieci i młodzieży. Kluczowe kompetencje społeczne możesz rozwijać u dzieci, dzięki treningowi umiejętności społecznych (TUS). Przekonaj się, jak go przeprowadzić i w jaki sposób pomożesz dzięki niemu swoim podopiecznym.  

Dlaczego trening społeczny jest ważny? 

Umiejętności społeczne pomagają w nawiązywaniu przyjaźni i w budowaniu trwałych związków. Ułatwiają funkcjonowanie w szkole, a potem w pracy, ale też w codziennych, życiowych sytuacjach. Badania dowodzą, że prawidłowy rozwój kompetencji społecznych w dzieciństwie zwiększa możliwości poznawcze. Dzięki temu dziecko ma lepsze wyniki w nauce, a w przyszłości lepiej radzi sobie w życiu zawodowym. 

Początkowo dziecko uczy się wzorców zachowań od rodziców. Później także od rówieśników i innych dorosłych, np. opiekunów w przedszkolu. Dzieci często uczą się przez obserwację i naśladowanie — reagują na to, co widzą w zachowaniu rodziców i starają się naśladować ich zachowania, reakcje emocjonalne i sposób komunikacji. W miarę, jak pociechy rosną, interakcje z rówieśnikami stają się coraz ważniejsze. W grupie rówieśników dzieci uczą się, jak komunikować się, rozwiązywać konflikty i reagować na rozmaite sytuacje społeczne. To wszystko wpływa na rozwijanie umiejętności społecznych.  

Trening umiejętności społecznych

Rola pedagoga w rozwijaniu się dziecka 

Jako pedagog masz do odegrania bardzo ważną rolę. Relacja z Tobą jest dla dziecka pierwszą ważną więzią z osobą dorosłą spoza rodziny. Ma ona fundamentalny wpływ na to, jak dziecko będzie widziało same siebie w społeczeństwie. Według badań naukowych to właśnie w relacji z pedagogiem dziecko może znaleźć wsparcie, zrozumienie i pozytywną afirmację — wszystko to przyczyni się do wzrostu jego poczucia wartości i samooceny.  

Twoja pomoc jest jeszcze istotniejsza dla tych dzieci, którym trudniej nawiązywać relacje. Wesprzesz je poprzez trening umiejętności społecznych (TUS). Skorzystają na nim zwłaszcza młodzież i dzieci, które: 

  • są „nieśmiałe” lub mało asertywne 
  • urządzenia mobilne przedkładają nad zabawę z rówieśnikami 
  • mają problem z opanowaniem emocji lub są nadpobudliwe 
  • od dorosłych słyszą głównie negatywne komunikaty 
  • mają ograniczone kontakty społeczne, gdyż na przykład nie chodziły do przedszkola bądź nie mają rodzeństwa czy często chorują
Trening umiejętności społecznych

Jak wygląda Trening Umiejętności Społecznych? 

Jako psycholog lub pedagog możesz poprowadzić trening umiejętności społecznych dla dzieci. Masz już solidne podstawy, więc opanowanie jego zasad nie powinno sprawić Ci problemu. Kompetencje trenera rozwiniesz na przykład na specjalistycznym kursie, który kompleksowo przygotuje Cię do prowadzenia zajęć z dziećmi i młodzieżą. 

Jak to wygląda w praktyce? 

Trening zacznij od postawienia diagnozy, które kompetencje społeczne sprawiają dziecku kłopot i na nie kładź największy nacisk podczas zajęć. W formie zabawy angażuj wszystkich uczestników do działania w grupie. Obserwuj dziecko, jego interakcje z innymi, pytaj o jego samopoczucie i komfort. Do ćwiczeń stosuj pomoce z TUS takie jak: plansze, układanki, komiksy, gry i karty pracy. 

Wykonaj z dziećmi na przykład takie ćwiczenia: 

Odgrywanie ról 

W parach lub grupach dzieci odgrywają scenki i sytuacje społeczne. Mogą one przedstawiać konflikt, np. sytuację, kiedy wszystkie dzieci chcą się bujać, ale na placu zabaw jest tylko jedna huśtawka. Scenki dostosuj do wieku uczestników. 

Jakie to emocje? 

Daj dzieciom zdjęcia lub rysunki twarzy, wyrażających różne emocje: radość, smutek, zdziwienie. Poproś, by prawidłowo je nazwały i porozmawiajcie o tym, co może je wywoływać. 

Emocjonalne kalambury 

Dzieci w dowolny, niewerbalny sposób pokazują różne uczucia: ekscytację, strach, zniecierpliwienie. Zadaniem pozostałych uczestników jest zgadnąć, co czuje ich kolega. 

Modelowanie 

Ćwiczenie kształtujące empatię, uwielbiane przez maluchy. Dzieci naśladują ruchy Twoje lub innej, wyznaczonej osoby. Mogą też w parach pobawić się w lustro: jedno dziecko się porusza, drugie je kopiuje, po czym się zamieniają. 

Przez cały czas treningu obserwuj, jak dziecko komunikuje się i współpracuje z innymi, jak wyraża poszczególne emocje. Po każdym ćwiczeniu zapytaj o to, co czuło podczas wykonywania zadania. Na koniec podsumuj postępy dziecka i powiedz, nad czym jeszcze trzeba popracować

Trening umiejętności społecznych

Rola pedagoga w Treningu Umiejętności Społecznych 

Chociaż wychowanie odbywa się w domu, w kwestii kompetencji społecznych Twoja rola jest nieoceniona. Jako nauczyciel masz wiedzę i narzędzia, które pozwalają Ci korygować niewłaściwe zachowania, a kształtować i wzmacniać te poprawne. 

Poznanie zasad treningu umiejętności społecznych pozwoli Ci na jeszcze lepsze wsparcie dzieci i młodzieży, którzy mają trudności w nawiązywaniu relacji. Zdobędziesz umiejętności, które mogą przełożyć na codzienne życie. 

Podsumujmy…

Trening umiejętności społecznych dla dzieci pozwoli pociechom zdobyć umiejętności, które są nie tylko ważne w kontekście społecznym, ale też przydatne w życiu codziennym. Dzięki nim dzieci będą miały większą pewność siebie. Co więcej, zwiększą się szanse na osiągnięcie sukcesów zarówno w relacjach z rówieśnikami, jak i w przyszłym życiu zawodowym.  

Zasady TUS są nie tylko skuteczne, ale też proste. Jeżeli chcesz poznać ich podstawy, zapoznaj się ze szkoleniami oferowanymi na naszej stronie internetowej. Dostępny jest między innymi trening umiejętności społecznych dla dzieci w wieku przedszkolnym. Studio Psychologiczne oferuje też TUS dla nastolatków. 


Źródła: 
Ladd, G.W., Profilet, S.M.: „The child behavior scale: A teacher-report measure of young children’s aggressive, withdrawn, and prosocial behaviors”, Developmental Psychology, 32(6), 1008-1024. 6, 1996; 
McClellan, D.E., Kinsey, S.: „Children’s social behavior in relation to participation in mixed-age or same-age classrooms”, Early Childhood Research & Practice (https://ecrp.uiuc.edu/v1n1/mcclellan.html.), 1999; 
Kwiatkowska E.: „Kształtowanie kompetencji społecznych dzieci”, EDUKACJA ustawiczna DOROSŁYCH, 2/2011, 53 – 59, 2011.